Sprawa o opiekę nad dzieckiem to nazwa potoczna. Najczęściej, jeżeli dana osoba używa tej nazwy ma na myśli sprawę o ustalenie miejsca pobytu dziecka. Zarówno matka, jak i ojciec dziecka bez względu na to, czy są małżeństwem posiadają z mocy prawa pełną władzę rodzicielską. Oznacza to, że dla podjęcia jakiejkolwiek decyzji w sprawie dziecka konieczna jest ich zgoda wola. Jeżeli tej zgody brak, to wówczas to Sąd musi podjąć decyzję co jest dla dziecka najlepsze.
To, że dziecko mieszka z jednym rodzicem nie oznacza, że rodzic ten posiada wyłączną władzę rodzicielską nad nim. Władza rodzicielska nad dzieckiem zwykle nawet po rozwodzie, czy zakończeniu związku przysługuje obojgu rodzicom. Oczywiście rodzic, u którego dziecka zamieszkuje w prostych sprawcach życia codziennego podejmuje decyzję w imieniu dziecka samodzielnie, jednak formalnie władza ta jest dzielona pomiędzy rodziców, więc każda istotna decyzja dotycząca dziecka wymaga zgody drugiego rodzica. Jeżeli dziecko mieszka np. z matką to musi ona uzyskać zgodę ojca dziecka na zapisanie dziecka do szkoły, czy nawet na zajęcia dodatkowe. W braku takiej zgody pozostaje możliwość uzyskania zgody zastępczej wydawanej przez Sąd.
Tak, nadal to częściej z matką dziecko zamieszkuje, ale nie rzadkie są przypadki, że Sąd ustala miejsce zamieszkania dziecka przy ojcu. Statystyki mówią, że nawet 40% spraw spornych dotyczących ustalenia miejsca pobytu dziecka kończy się pozytywnym rozstrzygnięciem dla ojców. Nie mniej jednak sprawy sporne to bardzo mały procent spraw o ustalenie miejsca pobytu dziecka. Zwykle jest tak, że dziecko zamieszkuje z matka a ojciec się temu nie sprzeciwia. Nie jest to jednak w żaden sposób sankcjonowanie prawnie, względem prawa ojciec i matka mają takie same prawa.
Sąd przy ustaleniu miejsca zamieszkania dziecka bierze pod uwagę takie okoliczności jak:
Jeżeli chodzi o tę okoliczność to Sąd ustala kto do tej pory faktyczne zajmował się dzieckiem. W przypadku małych dzieci najczęściej jest to matka, ale zdarza się oczywiście, że robi to ojciec. Jeżeli do tej pory opieka ta była wykonywana dobrze to rodzic, który ją sprawował najczęściej zdaniem Sądu będzie dawał rękojmię dalszego prawidłowego jej wykonywania. Sąd weźmie także pod uwagę, czy zmiana miejsca zamieszkania dziecka mogłaby negatywie wpłynąć na jego stan psychiczny i emocjonalny lub prawidłowy rozwój.
Dziecko powinno posiadać więź emocjonalną z obydwojgiem rodziców, jednak czasem zdarza się, tak, że ta więź z jednym z rodziców jest silniejsza. Silniejsza więź z dzieckiem może uzasadnić ustalenia miejsca zamieszkania z danym rodzicem.
Kompetencję wychowawcze to ogół cech i kwalifikacji zawodowych, które wpływają na zdolność rodzica do wykonywania opieki nad dzieckiem i zapewnienia jego prawidłowego rozwoju. Sąd w tym zakresie bada czy takie kompetencję dany rodzic posiada. Jeżeli rodzic posiada wykształcenie pedagogiczne, psychologiczne lub inne, które powoduje, iż posiada on dodatkową wiedzę na temat wychowania to będzie to działało na jego korzyść, podobnie jak doświadczenie w wychowywaniu dzieci.
Dziecko powinno przebywać w odpowiednich warunkach. W dzisiejszych czasach standardem jest posiadanie przez dziecko własnego pokoju. Mieszkanie, w którym przebywa dziecko powinno być czyste, w należytym stanie technicznym pozwalającym na bezpieczne użytkowane zgodnie z jego przeznaczeniem. W mieszkaniu nie mogą znajdować się grzyby i inne szkodliwe dla zdrowia substancje. Jeżeli rodzic takich warunków nie może zapewnić najczęściej powierzenie mu faktycznej opieki nad dzieckiem nie będzie możliwe.
Jeżeli rodzic cierpi na choroby psychiczne, które stanowią zagrożenie dla życia lub zdrowia dziecka, ewentualnie jedynie powodują, że nie może on nie wykonywać opieki w sposób należyty to Sąd nie ustali miejsca zamieszkania dziecka przy tym rodzicu. To samo dotyczy sytuacji, gdy rodzic popełnił ciężkie przestępstwo na szkodę dziecka, np. znęcał się nad nim albo jest uzależniony od alkoholu lub narkotyków. W takim przypadku szansę na uzyskanie opieki są niewielkie, gdyż najważniejsze jest dobro dziecka.
Sądy przeważnie ustalają miejsce zamieszkania wszystkich wspólnych dzieci przy jednym rodzicu. Przyjmuje się, że rodzeństwo powinno wychowywać się razem. Niemniej jednak Sądy czasem odstępują od tej zasady, najczęściej na wyraźne życzenie dziecka. Ponadto zdarzają się sytuację, że rodzic posiada też dzieci z innego związku, w takim przypadku Sąd nie decyduje w postępowaniu dotyczącym wspólnych dzieci i kwestiach związanych z dzieckiem tylko jednego z rodziców, ale bierze pod uwagę okoliczność, że co do zasady także przyrodnie rodzeństwo powinno być wychowywane razem.
Jeżeli dziecko jest zbyt małe nie może wyrazić swojej woli, w przypadku dzieci starszych pomiędzy 4, a 10 rokiem życia Sąd powinien wziąć pod uwagę ich zdanie, jednak nie jest ono decydujące, gdyż takie dziecko nie jest jeszcze świadome pewnych rzeczy. Jeżeli chodzi o dzieci starsze to najczęściej ich decyzja odrywa kluczową rolę przy podjęciu przez Sąd decyzji, oczywiście jeżeli obydwoje rodziców daję rękojmie prawidłowego wykonywania opieki.
W sprawie o ustalenie miejsca pobytu dziecka, jeżeli rodzice nie mogą dojść do porozumienia zwykle Sąd powołuje zespół biegłych, którzy wydają opinię w sprawie dotyczącej ustalenia miejsca pobytu dziecka. Biegli przeprowadzają wywiad zarówno u matki i ojca dziecka, a także odbywają rozmowę z dzieckiem. W toku wywiadu biegli ustalają kompetencję wychowawcze rodziców, a także ich warunki mieszkaniowe i osobiste. Opinia ta pełni kluczową rolę w toku postępowania, a jest sporządzana przez osoby posiadające wykształcenie psychologiczne oraz pedagogiczne.
Ojczym lub macocha, podobnie jak partner rodzica nie posiadają władzy rodzicielskiej nad dzieckiem. Jeżeli ich małżonek umrze lub stanie się nie zdolny do sprawowania opieki nad dzieckiem to co do zasady Sąd ustali miejsca zamieszkania dziecka przy drugim z rodziców, chyba, że ten nie daje rękojmi prawidłowego wykonywania opieki. Partnerzy lub małżonkowie rodzica nie są również uczestnikami sprawy dotyczącej opieki nad dzieckiem, ale mogą być wezwani w charakterze świadków.
Jako adwokat prowadzę sprawy o pozbawienie władzy rodzicielskiej. Pozbawienie władzy rodzicielskiej jest możliwe w dwóch sytuacjach. Po pierwsze może to nastąpić, gdy władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu z powodu trwałej przeszkody. Taką przeszkodą może być, w szczególności wyjazd na stałe za granicę, czy ciężka, nieuleczalna choroba. Drugim powodem pozbawienia władzy rodzicielskiej jest nadużycie tej władzy lub rażące zaniedbanie obowiązków względem dziecka. Jeżeli chodzi o nadużycie władzy rodzicielskiej to mamy z nim do czynienia, w przypadku znęcania lub popełnienia innego przestępstwa na szkodę dziecka. Jeżeli chodzi o zaniedbanie obowiązków to takim zachowaniem będzie np. pozostawienie małego dziecka samego w domu.
Odgraniczenie władzy rodzicielskiej jest mniej daleko idącym środek niż jej pozbawienie. Do ograniczenia władzy rodzicielskiej zwykle dochodzi w sytuacji, gdy, ze względy np. na pobyt rodzica za granicą nie jest możliwe podejmowanie wspólnych decyzję. W przypadku ograniczenia władzy rodzicielskiej władza ta jest ograniczona zwykle do współdecydowania o istotnych sprawach dotyczących dziecka, takich jak leczenie, wybór szkoły czy sposoby spędzania wakacji. Ograniczenie władzy rodzicielskiej może być też spowodowane negatywnymi zachowaniem rodzica, ale znacznie mniejszego kalibru niż te, które uzasadniają pozbawienie tej władzy. Aktualnie nie traktuje się jako przesłanki ograniczenia władzy rodzicielskiej wyłącznie faktu, że dziecko nie zamieszkuje z danym rodzicem.
Zawieszenie władzy rodzicielskiej następuje, gdy istnieje przemijająca przeszkoda uniemożliwiająca wykonywanie tej władzy, np. pobyt w szpitalu lub sezonowy wyjazd za granicę.
Niezależnie od tego czy władza rodzicielska została ograniczona, zawieszona, czy też rodzic został jej całkowicie pozbawiony istnieje możliwość jej przywrócenia. W każdym przypadku potrzebna jest decyzja Sądu. Nie wystarczy, że odpadnie przyczyna zawieszenia władzy rodzicielskiej, musi to potwierdzić Sąd.
W sprawie o ustalenie miejsca pobytu dziecka, pozbawienie, ograniczenie, zawieszenia i przywrócenie władzy rodzicielskie właściwy jest Sąd w okręgu, którym zamieszkuje dziecko, którego dotyczy postępowanie. Jeżeli chodzi o właściwość rzeczową to sprawy te rozpoznaje Sąd Rejonowy Wydział Rodzinny. Jako adwokat prowadzę sprawy dotyczące opieki nad dziećmi prowadzone przed Sądem Rejonowym w Rzeszowie.
W sprawach dotyczących opieki opłata sądowa od wniosku wszczynającego postępowanie wynosi 100 zł. Jeżeli chodzi o wysokość mojego wynagrodzenia to jest ono zależne od wielu czynników. Sprawy sporne dotycząc dzieci, które toczą się pomiędzy ich rodzicami są zwyczaj bardzo skomplikowane faktycznie dlatego wymagają dużego nakładu pracy. W tych sprawach najczęściej jest wiele terminów rozprawy, a także następuje długa wymiana pism procesowych. Nakład pracy adwokata jest zatem duży.
Jak wiadomo w wyroku rozwodowym Sąd ustala zasady wykonywania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem oraz miejsce jego pobytu. Jeżeli okoliczności legły zmianie można starać się o zmianę wyroku rozwodowego.
Opieka naprzemienna jest stosunkowo nowym rozwiązaniem w polskim porządku prawnym Na zachodzie taka forma sprawowania opieki nad dzieckiem, którego rodzice żyją oddzielnie jest standardem na zachodzie Europy. Opieka naprzemienna polega na tym, że dziecko zamieszkuje na przemian z jednym i drugim rodzicem w określonych przedziałach czasowych. Dziecko musi zatem co pewien czas zmieniać miejsce swojego pobytu. Możliwa jest także sytuacja, że to rodzice zmieniają naprzemiennie swoje miejsce pobytu wymieniając się mieszkaniami, a dziecko na stale przebywa w jednym z tych mieszkań. Takie rozwiązanie jest bardzo wygodne dla dziecka, jednak nie zawsze może zostać realizowane. W szczególności opieka naprzemienna sprawdzi się w sytuacji, gdy rodzice nie pozostają w otwartym konflikcie, potrafią dojść do porozumienia, a jednocześnie nie zamieszkują od siebie zbyt daleko. Jeżeli jest to możliwe w danym przypadku opieka naprzemienna jest najlepszym rozwiązaniem. W przypadku opieki naprzemiennej zwykle nie ma konieczności zasądzania alimentów, dzięki czemu także spór o nie wystąpi. Jako adwokat jestem zwolennikiem opieki naprzemiennej, ale oczywiście nie zawsze będzie ona możliwa do zrealizowania i zbieżna z dobrem dziecka.
Takie sprawy trwają zwykle kilka miesięcy, a czasem nawet więcej niż rok. Nie oznacza to, że jeżeli dobro dziecka będzie zagrożone trzeba będzie czekać na definitywnie rozstrzygniecie sprawy. Sąd na wniosek strony wyda postanowienie o zabezpieczeniu, które będzie obowiązywać na czas trwania procesu. W postanowieniu o zabezpieczeniu Sąd określi z kim dziecko powinno mieszkać. Jeżeli natomiast dobro dziecka jest zagrożone Sąd będzie działał jeszcze szybciej i bez wniosku strony, ale z urzędu wyda niezbędne zarządzenia, aby zapewnić dziecku bezpieczeństwo i prawidłowy rozwój. Sprawy znacznie się wydłużają, gdy jeden z rodziców lub dziecko przebywa za granicą, a zatem znajdują zastosowanie umowy międzynarodowe lub prawo UE.
Jako adwokat reprezentuję Swoich Klientów w sprawach o pozbawienia, ograniczenie, zawieszenie i przywrócenie władzy rodzicielskiej, a także ustalenia miejsca pobytu dziecka. Prowadzę Kancelarię adwokacką w Rzeszowie, ale pomagam także osobom z innych części Polski.
Telefon
adwokat Piotr Czyżyński Kancelaria adwokacka w Rzeszowie
adres: ul. Piłsudskiego 17/5, 35-074 Rzeszów
Dane Kancelarii:
Adwokat Piotr Czyżyński Kancelaria adwokacka w Rzeszowie
ul. Piłsudskiego 17/5, 35-074 Rzeszów
+48
721 943 242
NIP: 6621805341
REGON: 381264034
ul. Piłsudskiego 17/5
Rzeszów
35-074
Polska